Komunikacja jest jednym z nieodłącznym i niezwykle istotnych elementów w naszym życiu. Mamy z nią styczność każdego dnia. Pozwala nam na nawiązywanie kontaktów i relacji z innymi ludźmi czy na przekazywanie oraz otrzymywanie wszelkich informacji. Czasami komunikacja między ludźmi odbywa się bez większych problemów, wypowiadane przez nas słowa trafiają są odpowiednio rozumiane przez odbiorców, a tym samym spotykamy się z pełnym zrozumieniem i jasnością sytuacji, w której się znajdujemy.
Zdarzają się jednak sytuacje, w których komunikacja nie przebiega jak należy, a przekaz lub odbiór informacji bywa błędny. Czasami, mimo szczerych chęci, nie jesteśmy w stanie nawzajem się zrozumieć, co w najgorszym razie może prowadzić do zbędnych konfliktów, a w najlepszym do nieporozumień. Dlatego niezwykle istotne jest dbanie o to, aby komunikacja z innymi osobami przebiegała bez zakłóceń. Co jednak sprawia, że komunikacja jest skuteczna? Bardzo pomocne w tej kwestii mogą okazać się kody językowe i stosowanie kilku istotnych zasad.
Czym jest komunikacja? Rodzaje komunikacji
Mówiąc najprościej, komunikacja jest przekazywaniem informacji. Pojęcie to zakłada co najmniej jednego nadawcę oraz jednego lub więcej odbiorców. W komunikacji nadawca koduje znaki, a do odbiorcy należy rozszyfrowanie ich sensu. Jest to więc nic innego jak nadawanie sensu słowom, które wypowiadamy, a następnie wyszukanie tego sensu przez osobę, do której się zwracaliśmy. Poza samym językowym aspektem informacji brane są pod uwagę także intencje, kontakty społeczne czy własne interesy.
Na co dzień działamy zwykle nieświadomie. Nadawca jest osobą, która informuje swojego rozmówcę (odbiorcę) o swoich uczuciach czy myślach w konkretnej kwestii. Zwraca się więc do niego z pewnym komunikatem, który ma określoną intencję. By został jak najlepiej zrozumianym, komunikat ubiera w jak najbardziej adekwatne słowa, które mają wydźwięk i znaczenie najbliższe temu, co pragnie przekazać. To właśnie jest proces kodowania informacji, w którym nadawca może również uwzględnić możliwości percepcyjne odbiorcy, a także jego emocjonalne i intelektualne predyspozycje. Wyrażanie takiej zakodowanej informacji jest już rozpoczętym przekazem kierowanym do rozmówcy.
Samo przekazanie informacji do odbiorcy odbywa się w warstwach: werbalnej, czyli poprzez wypowiadane słowa, oraz pozawerbalnej, czyli przez ruchy, mimikę, postawę ciała, transmisję sygnałów, a nawet makijaż czy strój). Przekaz z całą wyżej wspomnianą otoczką dociera do odbiorcy, którego zadaniem jest go rozszyfrować, odpowiednio zrozumieć intencję swojego rozmówcy oraz adekwatnie zareagować. Warto jednak pamiętać o tym, że w komunikacji mogą zdarzać się pewne zniekształcenia. Dzieje się tak, ponieważ często w trakcie komunikacji mamy do czynienia z wieloma innymi czynnikami, które nie są bezpośrednio związane z aktualnie rozgrywającą się sytuacją.
Rodzaje komunikacji
W komunikacji możemy wyróżnić trzy rodzaje: pisemną i ustną, bezpośrednią i pośrednią oraz masową i codzienną. W codziennej komunikacji stosujemy wymianę informacji w sposób werbalny, do którego odnosi się język mówiony oraz niewerbalny, czyli odczytywanie stanu psychicznego nadawcy z jej mimiki, gestów, mowy ciała i zachowania werbalnego, czyli między innymi tonu głosu oraz innych charakterystycznych czynności, na przykład chrząkania. Warto pamiętać również o tym, że w trakcie każdej interakcji nadawca zawiera elementy własnego ja. Na to, w jaki sposób odbiorca rozszyfruje komunikat spory wpływ ma również sytuacyjne spektrum wstępnych oczekiwań.
Kompetencja komunikacyjna umożliwia nam porozumiewanie się w różnych sytuacjach. Jest to wiedza, świadoma lub intuicyjna, o regułach używania języka zależnie od okoliczności, która pozwala nam dostosować dostępne środki językowe do konkretnej sytuacji. Dzięki kompetencji komunikacyjnej jesteśmy również w stanie na różne sposoby interpretować tę samą wypowiedź, w zależności od okoliczności. Abyśmy więc mogli skutecznie i sprawnie się komunikować, powinniśmy umieć nie tylko tworzyć i poprawnie interpretować zdania, ale także znać wzorce zachowań językowych oraz potrafić dostosowywać indywidualne zachowania do wzorców, jakie obowiązują w danej wspólnocie językowej.
Czym są kody językowe?
Sama znajomość gramatyki i słownictwa nie jest wystarczająca do tego, by skutecznie się porozumiewać. W tej kwestii istotne są również kody językowe. Odnoszą się one do komunikacji wykorzystywanej do przekazywania informacji. Mogą być zarówno ustne, jak i pisemne, opiera się je na konkretnym języku, a składają się z jednostek językowych i systemów. Poza samym doborem odpowiednich słów, w skutecznej komunikacji niezwykle ważne jest stosowanie mowy ciała oraz całej otoczki, która pozwala nam na nadanie zamierzonego wydźwięku i intencji naszej wypowiedzi.
Kody językowe bez wątpienia są więc kluczem do skutecznej i sprawnej komunikacji. Słowa, dźwięki, kolory, mowa ciała, mimika, gesty czy ton głosu to tylko niektóre ze znaków, jakimi posługujemy się w codziennej rozmowie z innymi ludźmi. Samo znaczenie przekazywanych przez nas wiadomości czy informacji nie zależy tylko od samej treści komunikatu i dobranych słów, ale także od wartości, uczuć, celów, doświadczeń i aktualnego postrzegania rzeczywistości. Niezwykle istotne jest, by stosowane przez nas komunikaty werbalne oraz te niewerbalne były spójne, a podczas rozmowy utrzymany był kontakt wzrokowy. W sprawach biznesowych pamiętajmy o tym, by trzymać się tematów związanych z pracą, zachować formalny ton, a także stosowne słownictwo. Z pewnością pomoże nam to osiągnąć zawodowe cele.